‘Je moet samen doen wat je alleen niet kunt’ Bouw moét innoveren … maar hoe?

Van strengere normen voor stikstof en PFAS tot complexe onderwerpen als duurzame inzetbaarheid, versneld bouwen, onderhoud bestaande bruggen en wegen alsmede technologische en duurzame ontwikkelingen. De bouw- en infrasector staat voor enorme uitdagingen de komende jaren en innovatie moét om deze uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Ga er maar aan staan. Logisch dat er als branche veel over gepraat en geschreven wordt. Maar wordt het niet eens tijd om deze woorden in daden om te zetten? En hoe dan?

Hoog tijd om de handen flink uit de mouwen te steken dus voor de bouw- & infrabranche. De sector is daartoe ook zeker bereid. Probleem is echter dat alle onderwerpen zo groots en ingewikkeld zijn dat ze de branche als enorme bedreigingen boven het hoofd hangen. De enige manier om hier op in te spelen is om door de handen ineen te slaan. Innovatie bestaat namelijk uit meer dan technische hoogstandjes, zo vinden ook de geleerden over dit onderwerp. Uiteindelijk zijn het mensen die ze bedenken en uitvoeren. En laat er juist op het vlak van sociale innovatie in de branche nog een hele wereld te winnen zijn.

Nog te veel richten deelnemers zich op de vraag wat het hen oplevert. “Maar dat is niet het juiste uitgangspunt”, benadrukt hoogleraar supply chain management Jack van der Veen van Nyenrode in het op 24 november 2020 gehouden Bouw Idee Café van branchevereniging Bouwend Nederland. “Insteek zou moeten zijn dat je waarde creëert voor de eindgebruiker.” Samenwerken houdt volgens Van der Veen meer in dan werken aan hetzelfde project. “Er moet synergie ontstaan: 1 + 1 = 3. Je moet samen doen wat je alleen niet kunt.” Ketensamenwerking dus, maar met een nieuwe mindset waarin het niet draait om geld, macht of goedkoper, maar om meerwaarde voor de gebruiker.

‘Gewoon’ praten voor 225.000 euro besparing
Mooi voorbeeld hiervan is Tudorpark in Hoofddorp, een pilotproject van HD Impact met Dura Vermeer waarin door betere samenwerking meer en betere ideeën ontstonden. Volgens innovator Inge Vermunt van HD Impact een katalysator en kleine toevoeging aan de sector, waardoor samenwerkingsprocessen sneller gaan lopen, met grote gevolgen. Want alleen door met elkaar te praten, is de helft van de herstelkosten per week teruggedrongen in het project. Iets wat in vier maanden tijd een besparing van 225.000 euro opleverde.” Dat geld geen startpunt zou moeten zijn in innovatie en samenwerken, wil dus niet zeggen dat het geen geld oplevert.

Alleen moet innovatie in de eerste plaats vooral gaan om kwaliteit. Ook de werkvloer wil dat, ervaart Vermunt. “Een metselaar doet liever zijn werk in één keer goed, dan dat hij meer uren schrijft, omdat hij steeds terug moet komen vanwege een slecht lopend proces of planning.” HD Impact realiseert die betere samenwerking door voorlieden van ketenpartners tweewekelijks bij elkaar te brengen en ze onder begeleiding van trainers te laten werken aan betere samenwerking. “Alles wordt besproken. Er wordt vooraf een raming gemaakt van de effecten en er wordt een doelstelling geformuleerd die aansluit op de behoefte van de professionals op de werkvloer. De samenwerking wordt regelmatig gemeten. In plaats van langs elkaar te werken ontstaat er nu een hechte club specialisten.”

Kolom sociale innovatie nagenoeg leeg
Sociale innovatie loont dus, maar waarom wordt er dan nog zo weinig in geïnvesteerd? “Zo staat de bouwagenda vol met innovaties”, concludeert Vermunt, “maar de kolom sociale innovatie is zo goed als leeg.” Ook Volgens Van der Veen kan er nog wel een tandje bij in de bouw, als het gaat om ketensamenwerking. Maar zoiets ontstaat niet vanzelf volgens innovatiemanager Douwe van den Wall Bake van TBI. “Mensen willen de ruimte krijgen om te innoveren, daar is bestuurlijke verandering voor nodig. Je moet budget en tijd beschikbaar stellen voor innovatie. Je moet het vieren, belonen. Je moet doorpakken. Mensen die in de techniek werken zijn vaak heel inventief. Er worden heel veel, heel erg dure prototypes gemaakt. Er vervolgens mee aan de slag gaan, doorpakken, dat gebeurt vaak niet. Dat moet veranderen.”

Van productensector naar kennissector
Ook de expertsessie van Bouwend Nederland eerder dit jaar over de toekomst van werk in de branche wees uit dat de branche hoognodig moet en ook gaat doorontwikkelen. Of het nu gaat over hoe werkgeverschap en sociale zekerheid er anno 2030 uitzien, over welke competenties een bouwer anno 2030 moet beschikken (breed inzetbaar versus hyperspecialistisch) of wat de verantwoordelijkheden van werknemer, werkgever, opdrachtgever en overheid moeten zijn. Opvallend vaak luidt de conclusie dat een cultuuromslag nodig is: “De bouw is nu een productensector, geen kennissector. Dat moet gaan veranderen”, zo luidde de gemene deler in de discussie.

De oplossing zit volgens Van den Wall Bake in het bij elkaar brengen van mensen, het vormen van een keten. “Van inventief naar innovatief door veel meer samen te werken.” TBI maakt deze visie concreet in een eigen marktplaats voor innovators. “Iemand zet daar zijn idee op en krijgt dan bijna als vanzelfsprekend hulp van anderen. Mensen vinden het leuk om elkaar te helpen.” Voorlopig is deze alleen toegankelijk voor TBI-medewerkers. Het bedrijf kiest er bewust voor om eerst de interne keten op te zetten, maar werkt al aan de volgende stap.

“Sinds dit jaar worden ook externe partijen betrokken. In de Innovatieprijs hebben we bijvoorbeeld voor het eerst een externe challenge rondom afval in de keten.”

Kennisdeling tussen onderwijs en praktijk
Cora Jongenotter werkt met de Talent Innovatie Pool (TIP) Circulair aan een sterkere verbinding en betere kennisdeling tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. In dit programma werken studenten van de Hogeschool Rotterdam samen met young professionals aan een casus uit het bedrijfsleven. Dat leidt tot kennisontwikkeling aan beide kanten. “Studenten brengen een frisse blik in, de young professionals de kennis over het bedrijf en het product. Zo komen ze samen sneller tot innovatieve oplossingen.” Wie de meeste kennis heeft, doet dus niet ter zake. “In innovatie stelt het niet hebben van kennis je niet op een achterstand. Kinderen hebben helemaal geen kennis en zijn het meest creatief van iedereen, omdat ze geen kaders hebben waarbinnen ze moeten denken.”

‘Mensen willen best samenwerken, maar wel aan een gemeenschappelijk doel. Dat doel is niet de innovatie’ Ook Maxime Verhagen van branchevereniging Bouwend Nederland ziet samenwerking als een voorwaarde om te innoveren en implementeren, maar gaat het snel genoeg en wat moet er gebeuren om het te verbeteren? Vermunt ziet daarvoor vier voorwaarden: koppel de harde (procesmatige kant) aan de zachte kant (de mensen), werk teamgericht, als collectief, zorg dat er een hartslag is, dus kom elke twee weken bij elkaar om te overleggen en de laatste: zet kleine stapjes. Van der Veen voegt daar het hebben van een helder doel aan toe. “Mensen willen best samenwerken, maar wel aan een gemeenschappelijk doel. Dat doel is niet de innovatie. Begin met het bepalen welke waarde je wilt creëren en haal iedereen die daarmee te maken heeft bij elkaar.”

Langlopende samenwerking en vertrouwen lonen
Van den Wall Bake haakt daarop in. “Wij zien de beste resultaten in de praktijk in de ‘traditionele’ bouwteams. Daar waar je een langetermijnsamenwerking hebt met opdrachtgevers en partners, daar gebeuren dingen.” In zo’n langlopende samenwerking krijgt de investering in het eerste project kans om te gaan lonen. “In het eerste project moet je investeren in vertrouwen en kennisontwikkeling, dan kun je in de volgende de vruchten plukken. Zo is er voor iedereen iets heel moois te halen.” Jongenotter: “Vertrouwen. Het is essentieel om daaraan te werken.” Maar als de sector dat voor elkaar krijgt? Daarover zijn de experts het unaniem eens. “Dan liggen er in sociale innovatie en
ketensamenwerking grote kansen.”

Maxime Verhagen jaagt bouw aan met bouwinnovatieshop
Branchevereniging Bouwend Nederland wil de innovatiekracht van de bouw in beeld brengen én verder versterken. Daarom opende ze onlangs een sectorbreed en gratis toegankelijk innovatieplatform. In de door Maxime Verhagen geopende bouwinnovatieshop op dit platform komen bouw- en infraondernemingen en innovaties samen.

Onder het motto De Bouw Maakt Het Slim biedt Bouwend Nederland praktische informatie en inspiratie rondom innovatie op het gratis platform. Bijvoorbeeld via best practices en interviews met voortrekkers op innovatiegebied, want er gebeurt al veel vernieuwends in de bouw. Belangrijk onderdeel van het innovatieplatform is de bouwinnovatieshop, hetgeen in de praktijk een kruising is tussen Marktplaats en een crowdfundingsplatform.

Aan voorzitter Maxime Verhagen de eer om de webwinkel onlangs te openen. “Via de bouwinnovatieshop komen innovators op een laagdrempelige manier in beeld bij bouw- en infraondernemingen”, legt Verhagen de bedoeling van de shop uit. “Ze kunnen zo bijvoorbeeld heel makkelijk het eerste contact leggen, investeerders trekken, kennis binnenhalen of een launching customer vinden. Andersom kunnen bouw- en infrabedrijven makkelijk en snel innovatie in huis halen.”

Op dit moment zijn er ruim 50 innovaties te vinden, variërend van een digitaal woningdossier en innovatieve samenwerkingsvormen tot drônetoepassingen en een tunnelboormachine. Een vermelding op de website is gratis, maar wel onder voorwaarden. De bouwinnovatieshop is te vinden op het gratis toegankelijke innovatieplatform van Bouwend Nederland via: www.debouwmaakthetslim.nl.

Innovatie in de praktijk Van casco naar gevelklaar met Spaansen
Maar niet overal wordt stilgezeten. In Harlingen zette bouwfabriek Spaansen onlangs een ‘gevelklaar’ fabriekshal van 3200 m2 naast hun bestaande betonfabriek neer. Accountmanager Aike Minnes van het familiebedrijf legt de bedoeling uit: “We gebruiken de fabriekshal om waarde aan bestaande elementen zoals gevels, wanden en complete casco’s toe te voegen. Door middel van een gerobotiseerd systeem in de nieuwe fabriekshal worden de steenstrips op de isolatie aangebracht. Deze isolatie wordt in de huidige fabriek aangebracht op de betonelementen. Dit gebeurt geheel zelfstandig, er komt geen mensenhand meer aan te pas. En dat terwijl de kwaliteit en garantie door ons proces en de authentieke uitstraling door gebruik van keramische steenstrips gewaarborgd blijft.”

Tijd, kosten en handjes besparen
De eerste aannemer die het aandurfde deze innovatie te gebruiken was Ouwehand Bouw uit Katwijk, een jarenlange samenwerkingspartner van Spaansen en een bouwer die qua duurzaamheid en innovatie voorop loopt . “Vlak voor kerst vorig jaar hadden we de woning neergezet en al na enkele weken in het nieuwe jaar was de oplevering. Het was een geslaagd proefproject. Dit is een innovatie die zoveel tijd en kosten gaat besparen. Maar ook creëer je hiermee een schonere bouwplaats, minder CO2 uitstoot en minder afval. De woningaantallen die door de overheid gevraagd worden, konden we voorheen nog niet aan. Gekwalificeerd personeel vinden is moeilijk, maar nu hebben we die niet zozeer meer nodig, want we hebben de
robots. Hiermee kunnen we dus meer woningen in dezelfde tijd met minder mensen maken.” www.spaansen.nl/bouwsystemen/gevelklaar

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *